1. Η διατροφή

• Η διατροφή των ασθενών έχει δύο κύρια χαρακτηριστικά. Είναι περιοριστική τόσο σε ΠΟΣΟΤΗΤΑ όσο και σε ΠΟΙΚΙΛΙΑ

• Οι επιλογές των τροφών δεν είναι πάντα σταθερές κατά την πορεία της διαταραχής. Η αέναη προσπάθεια της ασθενούς να μειώσει το βάρος και να έχει τον έλεγχο της διατροφής της οδηγεί συχνά σε μεταβολές των διαιτολογικών προτιμήσεων

• Σε έφηβες και νεαρές ασθενείς δεν είναι σπάνιο φαινόμενο η ώρα του φαγητού να συνοδεύεται από έντονα σχόλια και συγκρούσεις.

• Η ασθενής υπό το άγρυπνο βλέμμα των οικείων της τρώει υπερβολικά αργά, κρατάει πολύ ώρα τα φαγητό στο στόμα της, επιλέγει μικρότερου μεγέθους πιάτο για να φαίνεται ότι το φαγητό που της σερβίρεται είναι περισσότερο, προσπαθεί να φτύσει το φαγητό όταν οι άλλοι δεν κοιτάνε.

2. Η σχέση με το σώμα

• H διαταραχή της σχέσης του ατόμου με το σώμα του αποτελεί μία από τις κεντρικότερες εκδηλώσεις της Ψυχογενούς Ανορεξίας.

• Η ασθενής συνήθως παραπονιέται ότι το σώμα της είναι παχύ και δύσμορφο. Συνεχίζει δε να δυσφορεί με το σχήμα του σώματός της ακόμα και όταν το βάρος της είναι πολύ χαμηλότερο των κατώτερων φυσιολογικών ορίων

• Η δυσαρέσκεια εστιάζεται τις περισσότερες φορές σε ορισμένες περιοχές του σώματος όπως η κοιλιά, οι μηροί, οι γλουτοί και το στήθος

• Το σώμα πέρα από τη δυσφορία που προκαλεί στην ανορεκτική ασθενή, γίνεται ταυτόχρονα και το κεντρικό θέμα της συνεχούς σύγκρουσης τόσο με τους άλλους όσο και με τον εαυτό της

• Προοδευτικά, το να έχει αδύνατο σώμα δεν αποτελεί μόνο μία από τις επιδιώξεις της αλλά τον κυρίαρχο στόχο της ύπαρξής της.

3. Η σωματική άσκηση

• Οι περισσότερες ασθενείς αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν την άσκηση ως μέσο αύξησης της κατανάλωσης θερμίδων

• Επίσης η άσκηση τις βοηθάει μετά από κάποιο γεύμα να καθησυχαστούν τόσο από τις ενοχές που έχουν γιατί υπέκυψαν στην πείνα και έφαγαν όσο και από τον φόβο ότι θα αυξηθεί σε σημαντικό βαθμό το βάρος τους

• Η άσκηση μπορεί να πάρει καταναγκαστικό ή και εθιστικό χαρακτήρα καθώς η ασθενής αναφέρει ότι της προκαλεί ευδαιμονία και ανακούφιση ενώ η στέρησή της συνοδεύεται με συναισθήματα εκνευρισμού ανησυχίας και συμπεριφορές αναζήτησής της

4. Ο έλεγχος του βάρους και του σχήματος του σώματος

• Η αγωνία που διακατέχει τις ασθενείς για την πιθανότητα να έχουν πάρει βάρος ή να έχουν διογκωθεί συγκεκριμένα μέρη του σώματός τους λόγω συσσώρευσης λίπους, τις οδηγούν συχνά στο να ελέγχουν με επαναλαμβανόμενο τρόπο το σωματικό τους βάρος (ζύγισμα) ή τις αναλογίες του σώματός τους.

• Συνηθέστερα μέρη που ελέγχονται είναι η κοιλιά και η διάμετρος των μηρών

• Ο έλεγχος συνήθως προκαλεί προσωρινά ανακούφιση και για αυτό και ενισχύεται σαν συμπεριφορά, με αποτέλεσμα να γίνεται διαρκής και καταναγκαστικός

5. Τα υπερφαγικά επεισόδια

• Μπορεί να εμφανιστούν από την έναρξη της διαταραχής ή σε κάποιο σημείο της πορείας της

• Οι περισσότερες ασθενείς τρομάζουν με την παραπάνω πιθανότητα καθώς το υπερφαγικό επεισόδιο αποτελεί μια απόδειξη του κινδύνου που διατρέχουν να απολέσουν τον έλεγχο ακόμα και εκεί που τα κατάφερναν καλύτερα, δηλαδή στην στέρηση της πρόσληψης τροφής

• Στην Ψυχογενή Ανορεξία ο κανόνας είναι το υπερφαγικό επεισόδιο να ακολουθείται από καθαρτικές συμπεριφορές η συχνότερη από τις οποίες είναι η πρόκληση εμέτου

Καθαρτικές Συμπεριφορές

1. Οι προκλητοί εμετοί

• Στην Ψυχογενή Ανορεξία η πρόκληση εμέτου δεν συνοδεύει μόνο ένα υπερφαγικό επεισόδιο αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και την παραμικρή απόκλιση από το αυστηρά καθορισμένο διαιτολόγιο που η ασθενής έχει επιβάλει στον εαυτό της

• Η πρόκληση εμέτου αν και βραχυπρόθεσμα ανακουφίζει την αγωνία της απώλειας του ελέγχου, μακροπρόθεσμα δεν μπορεί να τροποποιήσει την πεποίθηση της ασθενούς ότι δεν μπορεί να «συγκρατηθεί» και ότι κινδυνεύει διαρκώς να φάει παραπάνω από «αυτό που πρέπει»

2. Η χρήση καθαρτικών

• H χρήση καθαρτικών είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη πρακτική μεταξύ των ανορεκτικών ασθενών κυρίως λόγω της επίμονης δυσκοιλιότητας που συνοδεύει τον υποσιτισμό.

• Η πρόκληση διαρροϊκών κενώσεων προσφέρει έντονη ανακούφιση καθώς η ασθενής νιώθει ότι γλίτωσε τόσο από το περιττό βάρος όσο και ότι το σώμα της «καθαρίστηκε» από την «μίασμα» της τροφής.

• Είναι μη αποτελεσματική μέθοδος ελέγχου του σωματικού βάρους, καθώς η δράση των καθαρτικών εστιάζεται στο τελικό τμήμα του παχέος εντέρου με αποτέλεσμα με τη χρήση τους να αποβάλλεται μόνο το άπεπτο υπόλειμμα των τροφών που θα αποβαλλόταν έτσι κι αλλιώς με τις κενώσεις.

3. Η χρήση διουρητικών

Η χρήση και περισσότερο η κατάχρηση των διουρητικών δεν είναι τόσο διαδομένη μεταξύ των ασθενών όσο η χρήση των καθαρτικών. Η χρήση των διουρητικών από την ανορεκτική ασθενή γίνεται συνήθως για να μειωθεί το αίσθημα του «φουσκώματος» που νιώθει μετά από ένα υπερφαγικό επεισόδιο ή ακόμα και μετά από ένα απλό γεύμα

4. Η χρήση άλλων φαρμάκων

Σπανιότερα οι ασθενείς μπορεί να χρησιμοποιούν και άλλες κατηγορίες φαρμάκων με στόχο να αυξήσουν την απώλεια βάρους. Ο αριθμός των φαρμακευτικών σκευασμάτων που χρησιμοποιούνται για απώλεια βάρους είναι ιδιαίτερα μεγάλος αν συνυπολογιστούν και τα φυτικά-παραφαρμακευτικά σκευάσματα που πωλούνται στα φαρμακεία

Τα χαρακτηριστικά της ψυχογενούς ανορεξίας

• Η δια βίου επίπτωση της Ψυχογενούς Ανορεξίας έχει υπολογιστεί στο 1,20% -2,2% του πληθυσμού των γυναικών, δηλαδή στις 1000 γυναίκες περίπου 12-22 από αυτές θα νοσήσουν από ψυχογενή ανορεξία κάποια στιγμή στη ζωή τους. Στους άνδρες το ποσοστό αυτό είναι γύρω στο 0,3% δηλαδή σε 1000 άνδρες μόνο 3 θα νοσήσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους από ψυχογενή ανορεξία.

• Τα παραπάνω ποσοστά αυξάνονται δραματικά αν η έρευνα περιοριστεί σε άτομα που βρίσκονται στην εφηβεία ή στην πρώτη νεανική ηλικία. Δηλαδή ενώ η ψυχογενής ανορεξία φαίνεται να είναι σπάνια πάθηση στο γενικό πληθυσμό, είναι πολύ συχνότερη στην πληθυσμιακή ομάδα των νέων και έφηβων κοριτσιών (15-19 ετών) όπου κάθε χρόνο μπορεί να εμφανίζονται έως και 270 νέες περιπτώσεις ψυχογενούς ανορεξίας ανά 100.000 κορίτσια.

• Αναφορικά με το φύλο είναι γνωστό ότι η αναλογία ανδρών/γυναικών κυμαίνεται από 5/95 έως 10/90 δηλαδή φαίνεται ότι η ψυχογενής ανορεξία αποτελεί μια ψυχική πάθηση που προσβάλει σχεδόν κατά αποκλειστικότητα γυναίκες. Στα παιδιά όμως η αναλογία αγοριών/κοριτσιών είναι πολύ διαφορετική δηλαδή γύρω στο 40/60. Φαίνεται δηλαδή ότι η διαφοροποίηση του φύλου στην εφηβεία αλλάζει την εικόνα της Ψυχογενούς Ανορεξίας και την κάνει μία περισσότερο γυναικεία ψυχική πάθηση.